Dit is wat je moet weten over…. vlooienMeer lezen

Vlooien zijn parasieten die bloed zuigen bij de gastheer (hond, kat, mens of andere diersoort). Deze parasieten zijn zijdelings afgeplat en bruin-rood van kleur. Net als alle insecten hebben vlooien zes poten, waarmee zij héél ver kunnen springen. Vlooien hebben hun skelet aan de buitenkant van hun lichaam zitten, ook wel exoskelet genoemd.  

Er bestaan vele soorten vlooien, de meest voorkomende vlo is de kattenvlo (soortnaam Ctenocephalides Felis)Zelfs honden hebben tegenwoordig last van de kattenvlo. De hondenvlo komt minder vaak voor. Er bestaat zelfs een mensenvlo, maar die is in West-Europa gelukkig uitgestorven. Overigens betekent dat niet dat de mens geen last meer kan hebben van vlooien. De kattenvlo bijvoorbeeld is op meer dan 50 verschillende diersoorten gevonden en zuigt daar bloed, zelfs bij mensen!

De vier levensstadia van de vlo

Vrouwelijke vlooien leggen ongeveer 25 eitjes per dag. Die leggen zij op het dier. De eitjes vallen van het dier af en komen in de omgeving (mand, vloerbedekking) terecht. Ongeveer de helft van de vlooienpopulatie in een besmette woning bestaat uit eitjes. Het duurt ongeveer twee weken, afhankelijk van de temperatuur en luchtvochtigheid, voordat er een larve uit het eitje komt. 

Vlooienlarven zijn zeer lichtschuw en kruipen snel naar donkere hoekjes, zoals kieren van de vloer of onder de plinten. Daar verpoppen zij zich in een cocon binnen vijf tot twintig dagen nadat de larve uit het ei is gekomen. 

Poppen blijven dagen tot zelfs bijna een jaar in deze toestand. Pas als de omstandigheden helemaal goed zijn, dan komt de volwassen vlo uit de pop tevoorschijn. De juiste trillingen en lichaamswarmte zijn triggers voor de vlo om te ontpoppen. Dit is onder andere de reden waarom je na een wat langere afwezigheid, bijvoorbeeld een vakantie, ineens besprongen kunt worden door tientallen tot soms wel honderden vlooien.  

Volwassen vlooien leven ongeveer vier weken op een dier, en zuigen vier tot acht keer per dag bloed. Een volwassen vrouwelijke vlo legt in haar leven ongeveer 500 eieren. Als de kat zichzelf wast, slikt hij regelmatig volwassen vlooien door, waardoor hij een lintwormbesmetting kan oplopen.  

Bij de juiste temperatuur, luchtvochtigheid en voedselvoorraad kunnen vlooien in ongeveer twee weken alle vier levensfasen – van ei tot volwassen vlo- doorlopen.

Schade en ongemak van vlooien 

Zo klein als de vlo is, zoveel ongemak kan hij jou of je huisdier geven. Vlooienbeten zijn namelijk pijnlijk en vlooienspeeksel veroorzaakt irritatie en jeuk. Daarnaast kunnen vlooien parasieten, bijvoorbeeld lintwormen, maar ook bepaalde ziektes (kattenkrabziekte, Mycoplasma of Rickettsia) overbrengen. 

Allergie

Een allergie voor vlooien komt regelmatig voor. Je hond of kat reageert dan allergisch op vlooienspeeksel. Dit gaat gepaard met enorme jeuk waardoor krab- en bijtwonden ontstaan. Deze wonden kunnen ontsteken waardoor de hele huid korsterig aan voelt. Op bepaalde plekken kan de vacht dun worden of zelfs helemaal verdwijnen. Slechts één vlooienbeet in weken of maanden kan bij een allergisch dier langdurig dit soort klachten veroorzaken. Dus die vlo hoef je helemaal niet te zien. Daarnaast likken en bijten allergische dieren zich zoveel dat de kans groot is dat zij de betreffende vlo en zijn uitwerpselen helemaal hebben verwijderd. Vlooien zie je dan niet, maar het effect van zo’n vlo des te meer!  

Zie je één vlo, dan zijn er meer

Volwassen bloedzuigende vlooien maken ongeveer vijf procent van de totale populatie uit. Poppen tien procent, larven 35 procent en maar liefst 50 procent van de vlooienpopulatie bestaat uit eitjes. Dat is ook de reden waarom je met alleen het behandelen van je kat of hond tegen vlooien niet zoveel opschiet. Immers 95 procent van de vlooienpopulatie woont in de omgeving van het dier, dus in je huis. Het behandelen van je huis, is daarom nog bijna belangrijker dan het behandelen van je dier. Maar de meest effectief is het behandelen van de omgeving zowel als het dier!  

Bestrijding van vlooien

Aangezien iedere vrouwelijke vlo in haar korte leven voor honderden nakomelingen kan zorgen, is onmiddellijke actie vereist als je vlooien ontdekt op je huisdier. Zit je hond of kat veel (meer) te krabben dan zou je tussen de haren van de vacht kunnen kijken of je vlooien ziet lopen. Aangezien vlooien lichtschuw zijn en zich meteen verstoppen is dat niet makkelijk. Door een vlooienkam door de vacht heen te halen is de kans groter dat je een vlo ‘vangt’. Als je geen vlo vangt dan zie je misschien wel vlooienpoepjes, zwarte korreltjes, in de kam. Als je die bovenop een keukenpapiertje wat nat maakt, dan zie je dat ze oplossen en een rode (bloed)kleurstof afgeven. Het bewijs dat je huisdier is bezocht door één of meer vlooien is dan geleverd. Gebruik een toegelaten product om de vlooien op je huisdier te doden. Daarnaast is het belangrijk dat je ook de omgeving van je huisdier behandeld, 95 procent van de vlooienpopulatie bevindt zich de woonomgeving van het dier. Gebruik daarvoor bijvoorbeeld een toegelaten spray. 

Een shampoo anti vlooien met bijvoorbeeld een mentholgeur kan ervoor zorgen dat vlooien minder graag je huisdier bespringen maar is je huisdier eenmaal besmet met vlooien dan moet je echt een toegelaten bestrijdingsmiddel (in een spot-on, pilvorm of shampoo) gebruiken. 

Wist je dat…

• Als mensen net zo zouden kunnen springen als vlooien, dat we dan over de Eiffeltoren heen zouden kunnen komen? 
• De vier levensstadia van de vlo zijn hetzelfde als die van andere insecten, zoals de vlinder: ei, larve, pop en volwassen dier. 
• Als heel veel vlooien bloed zuigen bij relatief kleine of jonge dieren kunnen zij ziek worden en uiteindelijk dood gaan door bloedarmoede. Bij kleine kittens of puppy’s die leven in onhygiënische omstandigheden is dit een reëel gevaar.
• Als je een dier kamt met een vlooienkam je soms een vlo ‘vangt’, maar vaker alleen zwarte korreltjes vindt. Dat zijn de zogenaamde vlooienpoepjes. Als je deze op een stukje keukenpapier legt en bevochtigd, dan zie je het rood kleuren. Die vlooienpoepjes bestaan namelijk uit gedroogd bloed. 
• Je bij een kat of hond met een erge vlooienallergie, je slechts zelden vlooien- of vlooienpoepjes in de vacht aantreft? Door de extreme jeuk likt een allergisch dier zichzelf bijna constant zodat alle vlooien én poepjes verdwijnen.  
• De nieuwste bestrijdingsmiddelen tegen vlooien die zijn toegelaten bij huisdieren allereerst verkrijgbaar zijn bij de dierenarts. Pas na een aantal jaren mogen deze middelen ook via andere kanalen (internet, dierenwinkel) worden verkocht.

Dit artikel is geschreven door dierenarts Diana van Houten.